Veće Nagrade arhitekture Đorđe Tabaković dodelilo je ovo priznanje za životno stvaralaštvo za 2021. godinu novosadskom arhitekti Miodragu Loziću (rođ. 1934).
Nagrada arhitekture Đorđe Tabaković najznačajnije je priznanje za arhitektonsko stvaralaštvo koje dodeljuje Društvo arhitekata Novog Sada. Nagrada je ustanovljena 1995. godine i simbol je počasti dobitnicima, kao i počasti koja se na taj način odaje jednom od pionira srpske moderne arhitekture i istaknutom novosadskom graditelju arhitekti Đorđu Tabakoviću (1897-1971).
Arhitekte-dobitnici Nagrade pripadali su plejadi prvih promotera savremene posleratne arhitekturu u Vojvodini i Srbiji, koji su ostavili trajni pečat u posleratnoj istoriji naše arhitekture ali i kulture u celini, posebno u Novom Sadu i Vojvodini. Izučavanjem i prezentacijom dela, njihovim čuvanjem i negovanjem, popunjavamo bogat mozaik pojava, događaja i ličnosti iz istorije graditeljstva sa područja Vojvodine.
Obrazloženje Veća Nagrade arhitekture Đorđe Tabaković
Posmatrajući istorijsko graditeljsko nasleđe Novog Sada, a pre svega analizirajući dvadeseti vek, možemo sa sigurnošću reći da je, pored perioda tridesetih godina kada je najviše stvarao priznati arhitekta Đorđe Tabaković po kome ova nagrada nosi ime, najplodniji period razvoja grada bio od šezdesetih do devedesetih godina prošlog veka. To je bilo vreme ekspanzije kvalitetne gradnje kada su projektni biroi radili u okviru tačno definisanih pravila projektovanja i kada su postulati stuke, kako profesionalni tako i moralni bili primarni u radu svakog arhitekte.
U tom vremenskom periodu kada je grad dobijao svoj novi lik i svoju prepoznatljivost, stvarao je i arhitekta Miodrag Miša Lozić.
Graditeljski opus arhitekte Miše Lozića čine ostvarenja različitih tipologija, od zdravstvenih objekata preko poslovnih i stambenih zgrada, objekata socijalne zaštite do industrijskih kompleksa, koje je stvarao kako u Novom Sadu tako i širom Vojvodine.
Stambeno poslovna zgrada na uglu Bulevara oslobođenja i ulice Maksima Gorkog za koju je dobio 1970. godine Oktobarsku nagradu Grada Novog Sada, oslikava karakterističan arhitektonski senzibilitet arhitekte Lozića. Ritmičnost arhitekture objekta, koji gradi sam ugao raskrsnice sa prepoznatljivom kombinacijom vertikalnih i horizontalnih elemenata i otvora na fasadi uz odličnu funkcionalnu organizaciju stanova, zavredela je tada svu pažnju novosadske stručne javnosti. Pored ove zgrade izvodi i stambene objekte u Bačkoj Topoli i Vrbasu, kao i stambena naselja u Šidu.
Nedugo posle ovih ostvarenja, pored Domova zdravlja u Vrbasu i Šidu, stvara jedno od svojih najprepoznatljivijih dela, Dom za penzionere na Limanu 2. Ovaj objekat koji se nalazi nasuprot ulaza na Štrand, svojom arhitektonskom postavkom, oblikovno idealno zaokružuje prepoznatljivu urbanu gradsku celinu izgrađenu pored Dunava, koju su stvarali mnogi vrhunski novosadski arhitekti. Iako je zgrada tokom svog života menjala donekle izgled, ona još uvek zrači svojom istančanom volumetrijom i prepoznatljivom arhitektonikom.
Кada govorimo o stvaralaštvu arhitekte Lozića, moramo spomenuti i poslovnu zgradu Zavoda za osiguranje Vojvodine (današnji DDOR), koja svojom postavkom pleni pažnju prolaznika u Železničkoj ulici u Novom Sadu. Кarakteristična vertikalna fasadna podela, daje dodatnu eleganciju objektu sa staklenim masama i uz oslobođenu prizemnu partiju objekta koju nadvija graciozna pasarela, povezuje dve ulice u postojećoj gradskoj matrici. Savršen odgovor arhitekte Lozića na veoma tešku urbanističku postavku objekta.
Vrhuncem njegove arhitektonske karijere smatraju se dva objekta za koje je dobio nagrade Salona arhitekture u Novom Sadu i to za Višenamenski objekat sa zdravstvenom stanicom u Višnjićevu i Gerontološki centar i penzionerski dom na Novom naselju u Novom Sadu.
Gerontološki centar na Novom naselju, građen krajem osamdesetih godina u tada novom delu grada je objekat koji sa svojom blokovskom strukturom koja se sastoji od dva trakta i centralnim aneksom, pruža jednu čistu arhitektonsku strukturu sa jasnim zoniranjem funkcionalnih celina. Ovaj kompleks i danas pruža najbolje uslove za smeštaj starijih osoba kojima je potrebna sva zdravstvena nega i pažnja. Arhitektonsko funkcionalna rešenja koja je arhitekta Lozić utkao u ovu zgradu, svakako su bila preduslov za dug život, kako ovog prepoznatljivog objekta, tako i njegovih korisnika.
Devedesetih godina prošlog veka završavajući tržno-poslovni centar u Pašićevoj ulici sa kolegom i rođakom profesorom Đorđem Zlokovićem, zaokružuje karijeru koju je započeo diplomiranjem na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu u klasi profesora Milana Zlokovića.
Radeći u Projektnom zavodu Vojvodine, a posle kao vodeći projektant u arhitektonskom birou „Arhitekt“, devedesetih godina odlazi u penziju sa vrlinama koje su ga pratile u životu kao poštenog i moralnog arhitekte. Možda je bilo potrebno predugo vremena za vrednovanje njegovog autorskog opusa, ali to što je predlog za nagradu stigao od mladih novosadskih arhitekata, potvrđuje kvalitet i trajanje njegove arhitekture.
Na osnovu prehodno navedenog članovi Veća Nagrade arhitekture Đorđe Tabaković su odlučili da nagradu za 2021. godinu dodele arhitekti Miodragu Miši Loziću.
Na ovaj način se odužujemo i arhitektonskom stvaralaštvu u jednom posebnom vremenskom periodu i plejadi vrhunskih arhitekata koji su tada stvarali i kojima moramo biti zahvalni što su nam podarili prepoznatljivu novosadsku arhitekturu i savremen grad.
Naslovna fotografija: Gerontološki centar i penzionerski dom na Novom Naselju, Novi Sad, 1985-1990. Foto: Orfeas Skutelis.